ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ብኸመይ እዩ ዘገልግል ?

 ስርዓተ ምክልኻል ሕማም

ብኸመይ እዩ ዚዓዪ(ዝሰርሕ) ?

ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፣ እዚ ኸኣ ንኣካላትና ኻብ ብከላን ተህዋስያንን ሕማም ዜስዕብ ዋህዮታትን የዕቍቦ እዩ። እተፈላለየ ኽፍሊ ኣካላት ንዓይነት ዋህዮታት ከምኡውን ንፕሮቲን ዘጠቓልል ኢዩ ።
ናይ ኣካላትና መከላኸሊ ብዘይ ገለ ጸገም ክሳዕ ዝዓዪ ንገዛእ ርእሱ ኣይስምዖን ኢዩ። ይኹን እምበር ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ስለ ዝደኸመ ወይ ብፍላይ ቍጡዓት ተህዋስያን ዋላ ሓንቲ ኺገብሩ እንተ ዘይክኢሎም ክትሓምም ኢኻ። እቶም ክሳዕ ሕጂ ንኣካላትና ዘይፈልጥዎም ተህዋስያን እውን መብዛሕትኡ ግዜ ብቐሊሉ ኢዮም ዝጻወቱ ። ይኹን እምበር ኣብ ገሊኡ ተህዋስያን ከም ፍሮማይ ዝኣመሰለ ናይ ቍልዕነት ሕማማት ናብ ሕማም ዝመርሕ ናይ መጀመርታ ምትንኻፍ ጥራይ ኢዩ ።

ዕዮ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም

ስርዓተ ምክልኻል ሕማም እንተ ዘይህሉ ነይሩ ኣካላትና ልክዕ ከምቲ ኣብ ውሽጡ ጐዳኢ ለውጥታት ዝገብር ካብ ኣከባቢ ንዝመጽእ ጐዳኢ ጽልዋታት እተቓልዐ ምዀነ። ናይ ገዛእ ርእስኻ መከላኸሊ ኣካላት ቀንዲ ዕማም እዚ ዝስዕብ ኢዩ -
ንኸም ባክተርያ ቫይረስ ጽግዕተኛታት ሓሳኹ ወይ ዕሲ ዝኣመሰሉ ተህዋስያን ጕድኣት ከም ዘይብሎም ንምግባርን ካብ ኣካላት ንምውጻእን
ብከላ ኻብ ኣከባቢ ምርካብን ገለልተኛ ምግባርን
ንኸም ዋህዮታት መንሽሮ ዝኣመሰለ ስነ-ምግባራዊ ለውጥታት ንምቅላስ

እቲ መከላኸሊኡ ብኸመይ እዩ ዚንቀሳቐስ ዘሎ?

ስርዓተ ምክልኻል ሕማም በቶም ጸረ-ጀን ዚብሃሉ ወጻእተኛታት ንጥረ-ነገራት ኪንቀሳቐስ ይኽእል እዩ። ብዘይካዚ ኣብ ጽፍሒ ባክተርያ ዕሲ ከምኡውን ቫይረስ ዚርከብ ፕሮቲን የጠቓልል ። እዞም ጸረ - ነፍሳት እዚኣቶም ናብ እተወሰኑ ተቐበልቲ ስርዓተ - ምክልኻል ዋህዮታት ምስ ኣተዉ ብምሉኡ ተኸታታሊ መስርሕ ዋህዮታት ይጅመር ። ምስ ሓደ ሕማም ዘለዎ ሰብ ንመጀመርታ ግዜ ምስ ተራኸብካ መብዛሕትኡ ግዜ ምስኡ ዚተሓሓዝ ሓበሬታ ይኽዘን እዩ። እንደገና ምስ ተራኸቡ ኣካላትና ብቕልጡፍ ምእንቲ ኽከላኸለሉ ብኡንብኡ ይመልሱ።
ዋህዮታት ኣካላትና እውን ከምዚ ዝኣመሰለ ናይ ጽፍሒ ፕሮቲን ኣለዎም ። ይኹን እምበር ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ኣብ ልዕሊኦም ስጕምቲ ኣይወስድን እዩ ። ዋህዮታት ናይ ገዛእ ርእስኻ ኣካል ከም ወጻእተኛ ገይርካ እንተድኣ ተጋግዩ ሓደ ሰብ ብዛዕባ እቲ ርእሰ - ምክልኻል ዘለዎ ምላሽ ኢዩ ዝዛረብ ። ካብ ጥዑያት ዋህዮታት ኣካላት ንምክልኻል ስጕምቲ ይወስድ ።

ብተፈጥሮኡ መከላኸሊ ረኸበ

ኣብ መንጎ እቲ ብተፈጥሮኡ (ፍሉይ ዘይኰነ) ከምኡውን ኣብ መንጎ እቲ እተዓደገ (ፍሉይ) ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ፍልልይ ኣሎ። ክልቲኡ መከላኸሊ መሳርሒታት ንሓድሕዱ እተኣሳሰረን ንሓድሕዱ ዚደጋገፍን እዩ ።
እቲ ብተፈጥሮኡ ዘሎ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ብሓፈሻ ነቶም ተህዋስያን ስለ ዜወግዶም ፍሉይ ዘይኰነ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ተባሂሉ እውን ይጽዋዕ እዩ። ብቐንዱ ምስ ከም እኒ "ዚበልዑ ዋህዮታት " ወይ" ቀተልቲ ዋህዮታት " ዝኣመሰሉ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ዘለዎም ዋህዮታት እዩ ዚዓዪ ። ቀንዲ ዕማም ምስቶም ናብ ኣካላትና ዚኣትዉ ብከላን ጐዳእቲ ደቀቕቲ ተህዋስያንን ምቅላስ እዩ ፣ ንኣብነት ብቘርበት ወይ ብስርዓተ ምሕቃቕ ምግቢ ምቅላስ እዩ ።
እቲ እተረኽበ (ፍሉይ) ናይ ምክልኻል ዓቕሚ ጸረ-ኣካል ተባሂሉ ዝጽዋዕ ኰይኑ ብፍላይ ኣንጻር እቶም ኣካላትና ቕድሚ ሕጂ ዝራኸቦም ዝነበረ ደቀቕቲ ተህዋስያን ኢዩ ዝጥቀም። ስለዚ "እተማህረ " ወይ ፍሉይ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ተባሂሉ እውን ይጽዋዕ እዩ ።
ኣካላትና ምስቶም ምስ ግዜ ዚቕየሩ ባክተርያ ወይ ቫይረስ እውን ኪቃለስ ይኽእል እዩ ።