ፍልጠት ንመጻኢ ዕብየት

  ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ብኸመይ እዩ ዚዓዪ(ዝሰርሕ) ? ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፣ እዚ ኸኣ ንኣካላትና ኻብ ብከላን ተህዋስያንን ሕማም ዜስዕብ ዋህዮታትን የዕቍቦ እዩ። እተፈላለየ ኽፍሊ ኣካላት ንዓይነት ዋህዮታት ከምኡውን ንፕሮቲን ዘጠቓልል ኢዩ ። ናይ ኣካላትና መከላኸሊ ብዘይ ገለ ጸገም ክሳዕ ዝዓዪ ንገዛእ ርእሱ ኣይስምዖን ኢዩ። ይኹን እምበር ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ስለ ዝደኸመ ወይ ብፍላይ ቍጡዓት ተህዋስያን ዋላ ሓንቲ ኺገብሩ እንተ ዘይክኢሎም ክትሓምም ኢኻ። እቶም ክሳዕ ሕጂ ንኣካላትና ዘይፈልጥዎም ተህዋስያን እውን መብዛሕትኡ ግዜ ብቐሊሉ ኢዮም ዝጻወቱ ። ይኹን እምበር ኣብ ገሊኡ ተህዋስያን ከም ፍሮማይ ዝኣመሰለ ናይ ቍልዕነት ሕማማት ናብ ሕማም ዝመርሕ ናይ መጀመርታ ምትንኻፍ ጥራይ ኢዩ ። ዕዮ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ስርዓተ ምክልኻል ሕማም እንተ ዘይህሉ ነይሩ ኣካላትና ልክዕ ከምቲ ኣብ ውሽጡ ጐዳኢ ለውጥታት ዝገብር ካብ ኣከባቢ ንዝመጽእ ጐዳኢ ጽልዋታት እተቓልዐ ምዀነ። ናይ ገዛእ ርእስኻ መከላኸሊ ኣካላት ቀንዲ ዕማም እዚ ዝስዕብ ኢዩ - ንኸም ባክተርያ ቫይረስ ጽግዕተኛታት ሓሳኹ ወይ ዕሲ ዝኣመሰሉ ተህዋስያን ጕድኣት ከም ዘይብሎም ንምግባርን ካብ ኣካላት ንምውጻእን ብከላ ኻብ ኣከባቢ ምርካብን ገለልተኛ ምግባርን ንኸም ዋህዮታት መንሽሮ ዝኣመሰለ ስነ-ምግባራዊ ለውጥታት ንምቅላስ እቲ መከላኸሊኡ ብኸመይ እዩ ዚንቀሳቐስ ዘሎ? ስርዓተ ምክልኻል ሕማም በቶም ጸረ-ጀን ዚብሃሉ ወጻእተኛታት ንጥረ-ነገራት ኪንቀሳቐስ ይኽእል እዩ። ብዘይካዚ ኣብ ጽፍሒ ባክተርያ ዕሲ ከምኡውን ቫይረስ ዚርከብ ፕሮቲን የጠቓልል ። እዞም ጸረ - ነፍሳት እዚኣቶም ናብ እተወሰኑ ተቐበልቲ ስርዓተ - ምክልኻል ዋህዮታት ምስ ኣተዉ ብምሉኡ ተኸታታሊ መስርሕ ዋህ...

  ኣብ መንጎ ዓይነት 1 ን ዓይነት 2 ሽኮርያ እንታይ ፍልልይ እዩ ዘሎ ? ክልተ ዓይነት ሽኮርያ ኣሎ ። ዓይነት 1 ብጕድለት ኢንሱሊን እዩ ዝልለ ፣ እዚ ከኣ ብቐንዱ ንቘልዑ ይጸልዎም እዩ ። እቲ ልሙድ ዓይነት ሕማም 2 ሽኮርያ ኮይኑ ፡ ኣካላትና ምስ ምውሳኽ ዕድመ ኢንሱሊን ብቐሊሉ ኣይጥቃዕን ።   ክልተ ዓይነት ሽኮርያ ኣሎ ። ዓይነት 1 ብጕድለት ኢንሱሊን እዩ ዝልለ ፣ እዚ ከኣ ብቐንዱ ንቘልዑ ይጸልዎም እዩ ። እቲ ልሙድ ዓይነት ሕማም 2 ሽኮርያ ኮይኑ ፡ ኣካላትና ምስ ምውሳኽ ዕድመ ኢንሱሊን ብቐሊሉ ኣይጥቃዕን ።   ሽኮርያ ኣብ ኣካላትና ዝርከብ ሚዛን ኢንሱሊን ብግቡእ ዘይዓየሉ ሕማም ሜታቦሊክ እዩ ። ከም ውጽኢቱ ከኣ ፡ ኣብ ደም ልዕሊ ዓቐን ሽኮር ኣሎ ። ክልተ ዓይነት ሽኮርያ ኣሎ ። ዓይነት 1 ብጕድለት ኢንሱሊን እዩ ዝልለ ፣ እዚ ከኣ ብቐንዱ ንቘልዑ ይጸልዎም እዩ ። እቲ ልሙድ ዓይነት ሕማም 2 ሽኮርያ ኮይኑ ፡ ኣካላትና ምስ ምውሳኽ ዕድመ ኢንሱሊን ብቐሊሉ ኣይጥቃዕን ። ኢንሱሊን ( insulin) ኣብ ኣካላትና ዘለዎ ግደ: ኢንሱሊን ንደረጃ ሽኮር ዝቈጻጸር ሆርሞን እዩ ። እቲ ኣብ ደምና ዘሎ መጠን ሽኮር ምስ በቘለ ኢንሱሊን ካብቶም ኣብ ቆስጠ ዝርከቡ ዋህዮታት ባይታ ይወጽእ ።   እቲ ኢንሱሊን ዝወስዶ ስጕምቲ : ኣብ ደም ዘሎ ሽኮር ናብ ዋህዮታት ኣካላትና ከም ዝኣቱ ይገብር ። ኣዝዩ ውሑድ ኢንሱሊን ምስ ዝህሉ ወይ ኢንሱሊን ምስ ዝስእን መጠን ሽኮር ኣብ ደም...

  ሽኮርያ እንታይ እዩ (D iabetes Mellitus) ? ሕማም ሽኮርያ እንታይ እዩ፧ ናይ ሽኮርያ ሜሎቲስ ናይ ሓባር ስያመ ንዝተፈላለዩ ሕማማት ናይ ወዲሰብ ሜታቦሊዝም እዩ ፡ ቀንዲ መለለዪ ሕዱር ሃይግሊካሚያ (ልዕሊ ዓቐን ሽኮር) እዩ ። በዚ ምኽንያት እዚ ከኣ እዩ ሓደ ሰብ ብዛዕባ "ሽኮርያ" ዝዛረብ ። ይኹን እምበር ፡ እቲ ሽኮርያ ዘለዎ ካርቦሃይድሬት ሜታቦሊዝም ኵሉ ሳዕ ኣይኰነን ። ስብሕን ፕሮቲንን ሜታቦሊዝም እውን ሚዛኑ ዘይሓለወ ምዃኑ ብተደጋጋሚ ክረጋገጽ ይከኣል እዩ ።   እቲ ንካርቦሃይድረይት ፡ ስብሕን ፕሮቲንን ሜታቦሊዝም ዝቈጻጸር ኣገዳሲ ማያዊ ሆርሞን ዝዀነ ኢንሱሊን ፡ ሽኮርያ ኣብ ምምዕባል ወሳኒ ግደ ኣለዎ ። ጠንቅታት ሽኮርያ ፡ ኢንሱሊን ካብቶም ኣብ ቆስጠ ዝርከቡ ብትታ ዝበሃሉ ዋህዮታት ምስ ምሉእ ጕድለት ኢንሱሊን ብእተፈላለየ መገዲ ከም ዝወጽእ እዩ ዝገብር ።   ትሪጎ ብተወሳኺ ቀስ ብቐስ እቲ ኢንሱሊን ኣብ ኣገደስቲ ኣካላት ከም ሓንጎል ፡ ጸላም ከብዲ ፡ ጭዋዳታትን ኣድፕሶስን ዝወስዶ ስጉምቲ ኣዝዩ እተፈልየ እዩ ። ኣብ'ዚ ወብሳይት ብደቂቅ ብዛዕባ ሽኮርያ ዝምልከት ከነውርድ ኢና ክትፈልጥ እንድሕር ድልየት ተሊካ ብዛዕባ ሕማም ሽኮርያ ኣብ'ዚ ወብሳይት ብናጻ ክትመሃር ትኽእል ኢኻ/ኺ!

  ጠንቂ ጭንቀት ፧ 🙆   ጭንቀት መብዛሕትኡ ግዜ ካብ ምትሕውዋስ ሓያሎ ረቛሒታት እዩ ዝብገስ ። እቲ ብውርሻ ይኹን ብከባብያዊ ረቛሒታት ዝመጽእ ግደ ካብ ሰብ ናብ ሰብ ዝፈላለ ኰይኑ ፡ ኣብ ውልቃዊ ጕዳያት እውን ብቐሊሉ ክምለስ ኣይክእልን እዩ ። ሓደ ጀነቲካዊ ቅድመ ኩነት ፡ ስነ - መትናዊ ምምዝባል ከምኡ " ውን ገለ ምዕባለታትን ባህርያትን ( ስነ - ኣእምሮኣዊ ምዝንባል ) መሰረት ናይ መብዛሕትኦም ሞዴላት ናይ ጭንቀት ።   እቶም በዚ ሕማም እዚ እተጐድኡ ሰባት ፡ ካብ ጥዑያት ሰባት ንላዕሊ ንስምዒታዊ ፡ ንኣካላውን ንታሪኻውን ውጥረት ክጻወሩ ኣለዎም ። እዚ ፍሉይ ተጠቃዓይ ( ተጠቃማይ ) እዚ ኣብ ምብራኽን ምጽጋንን ጭንቀት ዓቢ ተራ ኣለዎ ። እቲ ኣብ ሓደ ከቢድ ጭንቀት ዝፈጥር ኵነታት ዝፍጠር ትሪኢታት ( ግብረ - መልሲ ዝህብ ረቛሒታት ) መብዛሕትኡ ግዜ ውጥረት ዝመልኦ ፍጻመታት ወይ ኵነታት ናይቲ መጠኑ ዝሓለፈ ነገራት እዩ ። ተኽእሎ ሓደጋ ዘለዎም ሰባት ካብ ካልኦት ሰባት ንላዕሊ ነዚ ስምዒት እዚ ጽቡቕ ምላሽ ይህቡሉ እዮም ። ጀነቲካዊ ቅድመ ኩነት ብመሰረት እዚ ሕጂ ዘሎ ስነ - ፍልጠታዊ ፍልጠት : ሓደ ብውርሲ ዝመጽእ ነገር ኣብ ምዕባለ ጭንቀት ዓብዪ ኣበርክቶ ኣለዎ ። ምኽንያቱ ፡ ኣብ ስድራ ቤታት ጭንቀት ይርአ እዩ ። ብመጀመርታ ደረጃ ኣዝማድካ እንተ ተጸልዮም ፡ ንገዛእ ርእስኻ ጭንቀት ናይ ምምዕባል ተኽእሎኣ ከባቢ 15% እዩ ። ሕደማ ማናቱ...